Ajurweda to słowo złożone z dwóch wyrazów oznaczających w sanskrycie „życie” i „wiedza”. Praktyki ajurwedyjskie mają długą tradycję. W Kerali, czyli tam, gdzie ta nauka się narodziła, stosuje się je od pięciu tysięcy lat.
 |
| w tej okolicy jest dużo plantacji roślin medycznych. A na zdjęciu widać pasące się słonie (tylko trzeba mocno powiększyć). |
Choć Kerala kojarzy się przede wszystkim z wodą, to i góry są tam niczego sobie. Najwyższy szczyt Indii, poza Himalajami, znajduje się właśnie tam. Anai Mudi liczy 2695 m n.p.m. i pewnie byłby łakomym kąskiem dla miłośników górskich wspinaczek, ale niestety od kilku lat obowiązuje zakaz zdobywania tego szczytu.
Jadąc do kraju takiego jak Indie, nawet jeśli było się tam już kilka razy, nie można oczywiście poświecić zbyt dużo czasu wylegiwaniu się na plaży. Ale dzień czy dwa listopadowe dni spędzone na słodkim nicnierobieniu i kąpieli w nieprzyzwoicie ciepłych wodach Morza Arabskiego należą się każdemu przybyszowi z zimnej Europy.
Kerala, czyli najbardziej na południu położony stan Indii, od dawna była na mojej podróżniczej liście. Trochę to trwało, ale w końcu udało mi się tam pojechać.
Indie graniczą z lewej strony z Morzem Arabskim, a z prawej z Zatoką Bengalską. By być jednocześnie nad obiema tymi wodami i móc oglądać zarówno nadmorski wschód, jak i zachód słońca, trzeba pojechać na sam koniuszek subkontynentu, do miejscowości Kanyakumari, czasem nazywanej Komorynem.
Niger płynie przez kilka krajów. Dwa z nich wzięły nazwę od tej trzeciej pod względem długości rzeki Afryki i teraz musimy się starać, by nie mylić Nigru z Nigerią.
Poprzednim razem zajmowaliśmy się nigerskim sosem daktylowym, dziś pora na danie nigeryjskie.
Kuchnia libańska uchodzi za najlepszą na Bliskim Wschodzie. A że ogólnie w tamtym regionie jada się smacznie, więc sami rozumiecie, że moje oczekiwania były wysokie. Miałam nadzieję, nie tylko zjeść dobry hummus
 |
| ten sterczący namiot to rodzaj pieczywa. Nie wiem, jak się nazywa, bo pita to raczej nie jest |
Żeby poczuć się w Libanie prawdziwie bliskowschodnio, trzeba opuścić kosmopolityczny Bejrut i wybrać się na przykład do Trypolisu zwanego po arabsku Tarablusem.
Nie jest to zadanie łatwe, ale postanowiłam, że jednak spróbuję w końcu napisać coś o Bejrucie. Miasto to jest podobne zupełnie do niczego.
Kiedyś, dawno temu, przeczytałam w jakiejś varsavianistycznej książce, że ruiny zdobiące Amfiteatr w Łazienkach Królewskich mają przypominać świątynię w Baalbek. Pytałam o to wszystkich turystów, którym pokazywałam Warszawę, ale ci nieliczni, którzy byli w Libanie i widzieli starożytny zabytek, nie zachowali wystarczająco mocnych wspomnieć, żeby móc się w tej kwestii wypowiedzieć.
 |
| fot. B. Machul-Telus |
Opisywanie Libanu powinnam pewnie zacząć od Bejrutu, ale to miasto tak mnie zaskoczyło, że wciąż jeszcze nie mam ułożonej opinii na jego temat. Trzeba poczekać, aż wrażenia ułożą się jakoś w mojej głowie.
Dziś czwartek, wychodzi więc na to, że opisywanie Libanu rozpocznę od jedzenia.
 |
| suk w Trypolisie |
O Nigrze mówi się ostatnio dużo, ale niestety nie ma się z czego cieszyć. Nie dzieje się tam najlepiej i kraj mężczyzn tańczących oczami należy przynajmniej na jakiś czas wykreślić z listy podróżniczych planów.
W przeciwieństwie do niedawno występującego w KrajKuchni Nauru, Niemcy znają wszyscy. Jeśli nie osobiście, to przynajmniej ze słyszenia. Nie będę więc wysilać się na opisywaniu tego kraju i zamiast tego opowiem Wam o mojej porażce w starciu z niemiecką kuchnią.
Do Nepalu jedzie przede wszystkim, by na własne oczy zobaczyć największe góry świata.
Nauru to taka mała kropeczka, gdzieś hen na Pacyfiku. Państwo to zamieszkuje zaledwie 10 tysięcy osób, a i tak udało im się podzielić na 12 plemion, co symbolicznie przedstawia gwiazda na naurańskiej fladze.
Litera N zaczyna się w KrajKuchni od Namibii. Nigdy tam nie byłam, ale mam wrażenie, że to taka dziwna Afryka. To znaczy cuda przyrody, pustynia, zwierzęta, wszystko bardzo pasuje. Ale już miasta o nazwach typu Lüderitz, kobiety w wiktoriańskich sukienkach, czy architektura widoczna na zdjęciach z Namibii wyglądają jakoś dziwnie.
 |
| flagę mają ładniutką |
Mozambik to państwo, o którym wiem bardzo niewiele. Czasem gdzieś wpadnie mi w ucho piosenka w wykonaniu artysty pochodzącego z tego kraju i w zasadzie to wszystko.
Mongolia to kraj, który jest na mojej najkrótszej liście miejsc do koniecznego odwiedzenia. Od kiedy pamiętam, marzę o tym, żeby stanąć wśród wszechogarniającej zieleni i aż po horyzont zobaczyć zupełne, totalne nic.
Najsłynniejszym elementem kuchni marokańskiej jest oczywiście tadżin. Słowo to oznacza zarówno gliniane naczynie, jak i potrawę, która w nim powstaje.
Monako to kraj, który nie ma rzek, jezior, lotnisk ani armii. Ma za to kasyna, milionerów oraz przekąskę zwaną socca.
.svg.png)
Do Tangeru wybrałam się nie ze względu na chęć obejrzenia tego miasta, tylko dla jego dogodnej lokalizacji.
 |
| widok na Tanger z dachu mojego hotelu |
Marokańska kuchnia ma swoje hity, znane na całym świecie i oczywiście zamierzam o nich napisać, ale najpierw chciałabym Wam pokazać, nie co, ale jak jadłam w Maroku.
 |
| restauracja w Marrakeszu tuż obok Ogrodu Majorelle |
Od dawna już miałam ochotę zobaczyć na własne oczy Ceutę lub Melillę, czyli hiszpańskie miasta leżące na terytorium Maroka. Ciekawiło mnie zwłaszcza to, jak funkcjonuje lądowa granica między Unią Europejską a Afryką. Czy są mury, płoty, zasieki i inne tego typu atrakcje? A jak wygląda wybrzeże i czy można się tam kąpać w morzu?
 |
| przygraniczny bar - Wrota Europy |
Zgodnie z wcześniejszą obietnicą, spróbuję dziś pokazać Wam, dlaczego polubiłam Rabat. Co prawda, nie umiem odpowiadać na pytania typu: a co ci się tam tak spodobało, bo sympatia do jakiegoś miejsca jest raczej kwestią nieuchwytną. Zależy od nienamacalnej przecież atmosfery i tego, jak się gdzieś czuję, a nie od tego, ile ma światowej skali zabytków czy innych atrakcji turystycznych.
Większość dużych miast świata składa się z nowej i starej części, w kręgu szeroko pojętego Bliskiego Wschodu, zwanej medyną. Maroko leży co prawda na zachodzie, ale kulturowo wpisuje się we Wschód i starówki jego miast są stanowczo medynami.
Pierwszy raz byłam w Maroku kilkanaście lat temu. Z tamtej wizyty z Marrakeszu zapamiętałam wąskie uliczki medyny,
Co prawda w Albanii byłam skandalicznie krótko, ale udało mi się zobaczyć nie tylko Tiranę. Transport dalekobieżny na pierwszy rzut oka wydaje się nieco nieuporządkowany, ale jednak działa sprawnie i bez trudu można dość szybko dojechać w różne miejsca.
Nie można i chyba nie powinno się podczas zwiedzania Tirany, pomijać wątku trudnej historii Albanii. W sposób dość delikatny można o ten temat zahaczyć, spacerując po dzielnicy Blloku. W czasach dyktatury Envera Hodży był to rejon, w którym mieszkali dygnitarze, a zwykłym ludziom wstęp był wzbroniony.
 |
| dziś znana jest bardziej z zabawnych znaków drogowych |
Jadąc do Albanii, nastawiałam się na to, że bez mięsa jeść się nie da. Dlatego też bez mrugnięcia okiem przyjęłam danie tave dheu, które internetowy translator przetłumaczył jako gliniane patelnie,
 |
| właścicielom tej restauracji też udało się przetłumaczyć menu tak raczej symbolicznie |
Tirana nie jest miastem, które polecałabym organizatorom dużych autokarowych wycieczek. Nie ma tu spektakularnych zabytków i obiektywnych atrakcji turystycznych.
Podobno Andrzej Stasiuk w książce o Albanii napisał o tutejszym smrodzie. „I znowu tu przyjechałem. Znowu czuję smród ścieków i płonących śmieci”.
Moja Albania pachnie.
Mołdawia nie cieszy się w świecie zbyt dobrą opinią. W przeróżnych rankingach jakości życia zajmuje zazwyczaj jedne z ostatnich miejsc, natomiast, gdy badana jest depresyjność i beznadzieja, wtedy plasuje się na szczycie.
Z dzisiejszym państwem mam kłopot lingwistyczny. Gdybym sama układała kolejność krajów, których potrawy przyrządzam, już dawno mielibyśmy Birmę zaliczoną (miałaby numer 22, między Białorusią a Boliwią). Ale że posiłkuję się listą z Wikipedii, dopiero teraz, jako 115., pojawia się Mjanma.
Zupełnie nie rozumiem, dlaczego nic nie może wiecznie trwać. Niestety, choć protestuję przeciwko tej zasadzie całą sobą, niewiele mogę wskórać. Wszystko kiedyś się kończy i mój tegoroczny pobyt w Beninie, który miał być bardzo długi, przeminął jak jedna chwilka i przeszedł do historii.
 |
| pierwsze zdjęcie, zaraz po przyjeździe, w Kotonu |
Oczywistych atrakcji turystycznych nie ma w Beninie zbyt wielu. Za to tych nieoczywistych jest całkiem sporo. Jedną z nich jest zatrzymane w czasie, senne miasteczko Athieme, położone jakieś 50 kilometrów od Grand Popo, nad rzeką Mono.
Do Kpalimé dojechałam później niż zamierzałam,
bo choć na miejsce, z którego odjeżdżają taksówki stawiłam się zaraz po świcie,
to musiałam czekać półtorej godziny zanim kierowca uznał, że ma już
wystarczająco pasażerów i paczek do przekazania (międzymiastowe taksówki służą
także jako firmy kurierskie).
 |
| stąd odjeżdżają taksówki do Kpalimé |
Podczas pierwszej wizyty w Beninie, na Togo nie miałam czasu. Za drugim razem granica wciąż była pandemicznie zamknięta. Dlatego teraz bardzo chciałam pojechać do Togo choć na chwilę. Nie hen daleko na północ, bo życie powszednie w Grand Popo tak mnie wciągnęło, że nie chciałam wyjeżdżać na zbyt długo, ale przynajmniej zobaczyć Lome i coś jeszcze w miarę blisko.
 |
| stolica Togo, Lome |
Dziś tłusty czwartek, czyli wiadomo, musi być o pączkach. W Beninie święto to nie jest jakoś szczególnie obchodzone, ale pączki, czy może bardziej pączkopodobne racuchy jada się tu często.
 |
| mniejszy racuch słodki, większy wytrawny |
Od zawsze, znacznie bardziej niż wszystkie zabytki i atrakcje turystyczne, pociągała mnie myśl o zejściu z asfaltu. Opuszczenie głównego traktu i pójście w głąb pylistą drogą wijącą się gdzieś wśród palm i bananowców nieodmiennie mnie nęciło.
Wiele osób pyta, co mi się właściwie w tym Beninie tak podoba? Nie potrafię na to pytanie odpowiedzieć, bo to co mnie tu przyciąga nie jest z rodzaju spraw wymiernych i definiowalnych. Ale pomyślałam, że może łatwiej będzie Wam zrozumieć, o co mi chodzi, gdy opiszę wczorajszy wieczór.
 |
| Benin powszedni |
Jak większość z Was wie, oprócz wielu innych zalet, Benin ma też tę, że działa w nim EDU Afryka, której jestem drobną cząstką. Podczas każdej wizyty w Grand Popo i okolicach, biorę udział w rożnych aktywnościach fundacji. Przede wszystkim są to cosobotnie warsztaty w świetlicy w szkole w Ewe Conji.
W małych miasteczkach w Polsce targi odbywają się zazwyczaj raz w tygodniu, w ustalonym dniu. Każdy wie, że zakupy w Wyszogrodzie robi się w piątki, a w Mszczonowie, dajmy na to we wtorki. W Beninie też są takie miejsca – na przykład niedaleko Grand Popo, nad rzeką Mono kupcy zbierają się w każdą sobotę.
Przeglądając dawne posty z Beninu, zauważyłam ze zdziwieniem, że nigdy nie napisałam nic o Porto Novo. To znaczy pokazywałam Wam kiedyś przedziwny meczet, ale stolicy należy się jednak coś więcej.
W Beninie, tak jak w większości miejsc na świecie koniec starego i początek nowego roku to czas świąteczny. Pierwsze jest Boże Narodzenie, na które czekają przede wszystkim najmłodsi, bo – jak mawiają Benińczycy – Gwiazdka jest dla dzieci,
Po długich miesiącach oczekiwania i tęsknoty, wreszcie jestem tu, gdzie lubię być najbardziej, czyli oczywiście na południowym zachodzie Beninu, w okolicy zacnego miasta Grand Popo.
Nowy rok zaczynamy od wyprawy w nieznane. No bo, przyznajcie się – kto z Was ma jakąkolwiek wiedzę o Mikronezji? Kto w ogóle wie, że istnieje taki kraj? Ja, gdyby mnie spytać jeszcze miesiąc temu, nie byłabym pewna. Pocieszam się trochę, że to państwo jest młodsze ode mnie, więc może jeszcze po prostu nie zdążyło zaznaczyć swojego istnienia.
